«فرهنگ توضیحی مَثل‌های ژاپنی» به قلم دکتر سیدآیت حسینی منتشر شد - دانشکده زبانها و ادبیات خارجی
دکتر سیدآیت حسینی، استادیار دانشکده زبانها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران و مؤلف کتاب «فرهنگ توضیحی مثل‌های ژاپنی»، در توضیح اهمیت مطالعه امثال و حکم ملت‌ها گفت: «"مثل" یک جمله یا عبارت کوتاه قدیمی و مشهور است که معمولاً شکل ثابت و مشخصی دارد و برای دادن پند، توصیه و هشدار، یا برای بیان گزاره‌ای که از دید گوینده همیشه صادق است در گفتار و نوشتار به کار می‌رود. مطالعه امثال و حکم اهالی یک سرزمین را می‌توان یک دورۀ ارزشمند مردم‌شناسی، و دریچه‌ای برای آشنایی با زندگی و افکار مردمان، فولکلور، و اقلیم آن سرزمین دانست. مجموعۀ ضرب‌المثل‌های ژاپنی نیز آینه تمام‌نمای فرهنگ و باورهای عامیانه ملت ژاپن است و با مطالعه آن می‌توان عقاید دینی، آداب و رسوم، خوراک، پوشاک، قواعد اجتماعی، دغدغه‌ها، آرزوها و باورهای خرافی مردم ژاپن را از گذشته تا به حال شناخت و همچنین با شرایط اقلیمی و آب و هوایی آن سرزمین آشنا شد».
این پژوهشگر و مترجم زبان ژاپنی در معرفی کتاب تازه نشر یافته‌اش گفت: «این کتاب شامل ۳۰۷۶ مثل و اصطلاح کنایی ژاپنی است که به زبان فارسی ترجمه شده‌اند و معانی و موارد کاربردشان به همراه توضیحاتی نظیر ملاحظات فرهنگی یا زمینه‌های تاریخی مثل‌ها در آن ذکر شده‌اند. افزون بر آن، بسیاری از مثل‌های این کتاب مخاطب ایرانی را با باریک‌بینی و شوخ‌طبعی مردم ژاپن آشنا می‌کند. همچنین مقایسۀ آنها با مثل‌های ایرانی، شباهت‌ها و تفاوت‌های بین جهان‌بینی‌های دو ملت را به ما نشان می‌دهد.«
دکتر حسینی در توضیح ویژگی‌های ضرب‌المثل‌های ژاپنی، گفت: «مثل‌های ژاپنی پیکره‌ای یک‌دست و منسجم نیست و هم به لحاظ صوری و زبانی و هم به لحاظ معنایی و محتوایی، مجموعه‌ای متشتت و غیرمنسجم را تشکیل می‌دهد. بسیاری از این مثل‌ها از فرهنگ چینی وام گرفته شده‌اند و محصولی از جهان فکری شرق آسیا به شمار می‌آیند که درباره ارتباط آنها با تاریخ چین، دین بودا و آئین‌های کنفسیوس و دائو نیز در کتاب توضیح داده شده است. یکی دیگر از ویژگی‌های جالب توجه مثل‌های ژاپنی، نقش پررنگ پدیده‌های جوی است؛ به طوری که می‌توان گفت تعداد قابل توجهی از این مثل‌ها در حقیقت آموزه‌هایی مبتنی بر تجربه‌های مردم ژاپن برای پیش‌بینی وضع هوا هستند. ویژگی دیگر این مثل‌ها، ارتباط آنها با ادبیات ژاپنی و به‌ویژه شعر است. برخی از آنها برگرفته از آثار ادبی مشهور یا تداعی‌کننده یک اثر ادبی برای ژاپنی‌زبان‌ها هستند».
این فرهنگ‌پژوه و مدرس زبان ژاپنی درباره ساختار کتاب توضیح داد: «مثل‌های این کتاب برای راحتی مراجعه دانشجویان و مترجمان زبان ژاپنی، به ترتیب حروف هجانگار ژاپنی (کانا) مرتب شده‌اند و برای هر مثل یک مدخل اختصاص داده شده است. هر مدخل از چهار قسمت، شامل ترجمه فارسی مثل، صورت ژاپنی مثل، آوانگاشت مثل و توضیحات معنایی و کاربردی و ریشه‌ای مثل تشکیل شده است. در این فرهنگ، جز در مواردی معدود، تعمداً از آوردن مثل‌های فارسی به عنوان معادل مثل‌های ژاپنی پرهیز شده است. زیرا به دلیل تفاوت‌های عمیق زبانی و فرهنگی، این قبیل معادل‌سازی‌ها معمولاً دقت کافی ندارند».
وی درباره فرآیند تألیف کتاب افزود: «برای نگارش این اثر ابتدا از حدود ۶۰ منبع مختلف عمدتاً شامل فرهنگ‌ها و دانشنامه‌های ژاپنی، نزدیک ۱۰ هزار مثل گردآوری، و سپس بر اساس اهمیت و بسامد استفاده، حدود سه هزار مثل به‌عنوان فهرست نهایی انتخاب شد. در مرحله بعد، هر مثل در منابع متعدد چاپی و اینترنتی ژاپنی جستجو و بررسی شد و ترجمۀ مثل، آوانگاری و معانی و کاربردها و ریشۀ آن با توجه به این منابع استخراج و ضبط شد».
«فرهنگ توضیحی مثل‌های ژاپنی» با همکاری دکتر آیت حسینی و شقایق دانشمند، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان ژاپنی دانشگاه تهران، تألیف و از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شده است. این اثر می‌تواند برای دانشجویان و مترجمان زبان ژاپنی، پژوهشگران فرهنگ عامه و فولکلور ملل و علاقه‌مندان به حوزه‌های جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و زبان‌شناسی مفید باشد.
----------
توضیح: این متن برگرفته از وبگاه دانشگاه تهران به نشانی https://news.ut.ac.ir/fa/news/35463 است.